Historia: Rychtal – przekształcenia krajobrazu miasteczka z pogranicza. Część I

Minął rok od kiedy Rychtal ponownie odzyskał prawa miejskie i jest drugim miastem w powiecie kępińskim. Stąd publikujemy unikalny tekst śp. prof. dr hab. inż. arch. Grażyny Marii Balińskiej, która wraz z mężem Jerzym na przełomie XX i XXI w. prowadzili rozległe badania historyczno-urbanistyczne na terenie Wielkopolski. W wyniku tych badań powstały liczne opracowania historyczne, publikacje i książki autorstwa Grażyny Balińskiej: Racot. Przemiany i zagrożenia zespołów podworskich. Wrocław 1996. Architektura przemysłowa XX wieku. Luboń k. Poznania. Wrocław 2000 oraz Krajobraz z koleją. Drogi żelazne Wielkopolski Wrocław 2011 (współautorzy Jerzy A. Baliński i Dorota Balińska). Podczas wieloletnich badań, w czasie których autorzy przejechali tysiące kilometrów i przeszli setki kilometrów, zajmowali się również historią i urbanistyką Rychtala, a pokłosiem ich działalności jest również ten artykuł, który pierwotnie został opublikowany w pracy zbiorowej wydanej przez Oficynę Wydawniczą Politechniki Wrocławskiej w 2005 r. pt: Nie tylko zamki – Szkice ofiarowane profesorowi Jerzemu Rozpędowskiemu w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, strony: 505-511.

Na granicy między Śląskiem a Wielkopolską leży Rychtal – miejscowość, która zdaje się drzemać od lat. Po czasach świetności, po burzliwej historii (z racji swego położenia Rychtal przechodził z rąk polskich do niemieckich, a jego polska ludność była nierzadko prześladowana), zapadł w stan letargu. W latach 30. XX w. utracił prawa miejskie i dziś jest wsią graniczną, mimo iż przestrzennie ukształtowany jest jak miasteczko. Przemiany jego krajobrazu stanowią przykład charakterystyczny degradacji małego miasteczka.

~ prof. dr hab. inż. arch. Grażyna Maria Balińska

Więcej w nr 1 (1613) 2025 r. „Tygodnika Kępińskiego”