Powiat: Czy bioasekuracja zatrzyma pomór świń?
Z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Kępnie, lek. wet. Waldemarem Gruszewskim specjalistą epizootiologii, w związku z gwałtownym przyrostem przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików w 2018 r. w związku z nowym prawem wprowadzonym przez rząd w celu powstrzymania choroby - epizootii w kraju rozmawia Mirosław Łapa.
Co to jest afrykański pomór świń?
Afrykański pomór świń(ASF) to szybko szerząca się choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe oraz dziki. Wirus jest odporny na procesy gnilne, wysychanie oraz na niską temperaturę, w mięsie mrożonych potrafi przetrwać 6 miesięcy. Wirus ASF może przez długi czas utrzymywać się w zwłokach padłych dzików, dlatego powinny być one usuwane ze środowiska. Jest natomiast podatny ze względu na budowę osłonki lipidowej na detergenty i środki odkażające. Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF w związku, z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Najczęściej wprowadzenie wirusa ASF do obszaru wolnego od choroby, którym jest powiat kępiński może nastąpić poprzez przemieszczanie się dzików, transport mięsa, produktów mięsnych, odpadów kuchennych i poubojowych, pochodzących od chorych świń i dzików. Natomiast najczęstszą przyczyną zakażenia świń jest bezpośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi lub zakażonymi odpadkami żywnościowymi. W przypadku terenów o wysokim zagęszczeniu gospodarstw utrzymujących świnie w powiecie kępińskim są to gminy Kępno, Baranów, Łęka Opatowska rozprzestrzenienie się wirusa jest łatwe, za pośrednictwem osób odwiedzających gospodarstwo lub zakażonej paszy, wody czy narzędzi. Szerzenie się zarazy naraża naszą gospodarkę krajową na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli, powodowane wstrzymaniem obrotu i eksportu świń, mięsa wieprzowego i produktów z niego pozyskanych, a także zdziesiątkowaniem pogłowia świń i kosztami likwidacji ognisk choroby. Dlatego też choroba jest groźna i ważne jest podejmowanie wszystkich możliwych środków celem jej opanowania w naszym kraju.
Czy budowa płotu na granicy wschodniej Polski nie jest spóźniona ?
Budowa urządzeń lub budowli służących zapobieganiu lub zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, które mają być mechaniczną zaporą przed przedostawaniem się dzików przez wschodnią granicę RP z Białorusią, Ukrainą i Rosją wynika z tak zwanej spec ustawy przygotowanej przez rząd RP. To działanie zostało poprzedzone ekspertyzami ze strony Polskiego Związku Łowieckiego i Inspekcji Weterynaryjnej w związku z nieprowadzeniem zwalczania ASF w tych krajach. Może wydawać się że jest to decyzja spóźniona, ale bezwzględnie jest konieczna, niezależnie czy Polska otrzyma wsparcie finansowe z Unii Europejskiej.
Gdzie występuje aktualnie afrykański pomór świń w Polsce i jakie stanowi zagrożenie dla naszego powiatu?
Aby przedstawić aktualna sytuację w zakresie występowania ASF w Polsce należy wyjaśnić dwie definicje związane ze zwalczaniem ASF, a mianowicie występowanie ASF u dzików, są to przypadki i występowanie w hodowli świń są to ogniska choroby. W ślad za tym mówimy o obszarach zakażonych związanych z przypadkami ASF u dzików, oraz o obszarach zagrożenia w których występują ogniska choroby i przypadki u dzików łącznie, a także o obszarach ochronnych – buforowych i obszarach objętych ograniczeniami dla który na wniosek strony polskiej Unia Europejska określa zasięg terytorialny. Na przełomie roku 2017 na 2018 wystąpił nowy obszar zakażony wokół Warszawy i stwierdzono liczne przypadki ASF u dzików po stronie lewobrzeżnej Warszawy. Obszary zakażone występują aktualnie w województwach: mazowieckie, lubelskie, podlaskie, warmińsko -mazurskie, a obszary zagrożenia w tych samych województwach oprócz rejonu Warszawy. Ostatnio odnotowano 1626 przypadek ASF u dzików w Polsce od roku 2014 a 770 przypadek ASF już w tym roku, oraz 108 ognisko ASF a 4 ognisko ASF w tym roku(dane na dzień 16.03.2018). W liczbie przypadków ASF u dzików jest to w tym roku znaczący przyrost w stosunku do lat poprzednich. Aktualną sytuację można śledzić na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii.
Uważa się, że powiat kępiński ze względu na swoje położenie przy głównych szlakach komunikacyjnych szczególnie drogę tranzytową S8 oraz przemieszczanie pracowników narodowości ukraińskiej do tak zwanego zagłębia meblowego za pośrednictwem środków transportu jest narażony stopniu wysokim na zawleczenie wirusa ASF. Dlatego też, wszystkie osoby utrzymujące świnie powinny dołożyć wszelkich starań, aby poprzez swoje świadome działania zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby.
Jak rozpoznać afrykański pomór świń, jakie są najczęściej objawy ASF?
Choroba najczęściej na przebieg ostry lub nadostry, a okres inkubacji od wniknięcia wirusa do wystąpienia pierwszych objawów trwa od 3 do 8 dni. U świń może pojawić się wysoka gorączka 41 -42°C, z tym że gorączkujące świnie mają początkowo zachowany apetyt i zachowują się normalnie. Objawom zewnętrznym takim jak sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała towarzyszą drobne, lecz liczne wybroczyny w skórze, duszność , pienisty lub krwisty wypływ z nosa, a także biegunka z domieszka krwi. Śmiertelność prawie zawsze wynosi 100% jednakże część dzików może przeżyć zakażenie, pozostając nosicielami wirusa.
Jak zapobiegać afrykańskiemu pomorowi świń?
Po pierwsze należy ograniczyć przede wszystkim dostęp osobom postronnym do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się zwierzęta, w szczególności osobom, które w ostatnim czasie – 72 godziny przebywały na obszarach zakażonych lub zagrożonych w tym na terytorium krajów gdzie wstępuje ASF lub też brały udział w polowaniach na zwierzęta łowne. Po drugie zabezpieczyć swoje gospodarstwo a szczególnie budynki, w których są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących i zwierząt domowych w tym przedostawaniem się dzików, które mogą być bezobjawowymi nosicielami wirusa. Po trzecie stosować w gospodarstwie procedury sanitarne, polegające na: dbaniu o czystość sprzętu używanego w gospodarstwie, stosować odkażanie bieżące, używać osobnego obuwia, odzieży ochronnej oraz narzędzi do obsługi zwierząt, stosować okresowa deratyzację i dezynsekcję. Po czwarte nie wprowadzać do gospodarstwa zwierząt niewiadomego pochodzenia – bez świadectwa zdrowia lub wykazujących jakiekolwiek objawy choroby lub osłabienia. Po piąte karmić świnie paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących i nie skarmiać świń odpadkami żywności. Po szóste prowadzić rejestr środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestr wejść osób do pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie. Po siódme utrzymywać świnie w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne np. bydło, owce, kozy. Po ósme wykonywanie czynności związanych z obsługą świń musi być wykonywane przez osoby tylko w danym gospodarstwie. Po dziewiąte wyłożyć maty dezynfekcyjne przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie i wyjściami z tych pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wyjścia, a długość – nie mniejsza niż 1 m, a także stałe utrzymywać te maty w stanie zapewniającym skuteczność działania środka dezynfekcyjnego.
Działania profilaktyczne nie już tylko zaleceniami a stają się nakazami w całej Polsce od 28 lutego 2018 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jest to nowe narzędzie rządu RP w związku z występowaniem i dalszym dynamicznym rozszerzaniem się na terytorium Polski wirusa afrykańskiego pomoru świń.
Podejrzewasz wystąpienie afrykańskiego pomoru świń, co należy zrobić?
Należy bezzwłocznie zgłosić ten fakt do powiatowego lekarza weterynarii bezpośrednio, albo za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowego organu samorządu terytorialnego(wójta, burmistrza). Jest to obowiązek ustawowy, obwarowany sankcja karną. Po dokonaniu zgłoszenia , do czasu przybycia urzędowego lekarza weterynarii, hodowca zobowiązany jest do izolacji w gospodarstwie wszystkich przebywających tam zwierząt. Powinien wstrzymać się od wywożenia i sprzedaży produktów z gospodarstwa, w szczególności mięsa, zwłok zwierzęcych, paszy, wody, ściółki, nawozów naturalnych, a także uniemożliwić dostęp do pomieszczeń w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę osobom postronnym.
W związku z wysokim stopniem zagrożenia ASF-em powiatu kępińskiego jakie działania są priorytetowe dla Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej?
Działania podejmowane przez powiatowego lekarza weterynarii mają charakter wielokierunkowy. Skupiamy się przede wszystkim na działaniach informacyjnych, doradczych i szkoleniach w zakresie bioasekuracji gospodarstw utrzymujących świnie. Nowe narzędzia wprowadzane tak zwaną spec ustawą i rozporządzeniami rządu RP w zakresie bioasekuracji mogą wydawać się trudne, lecz są konieczne do powstrzymania epizootii ASF w Polsce. W obszarze informacji wydrukowano i rozpowszechniano tysiące ulotek skierowanych do hodowców i producentów trzody chlewnej jak również myśliwych, organizując liczne spotkania i szkolenia. W ulotkach które pojawiły się na przełomie roku wskazuje się na bardzo ważne postępowanie wszystkich obywateli RP w przypadku znalezienia padłego dzika. W ostatnim czasie w styczniu tego roku przeprowadzono cykl spotkań – konferencji skierowanych do rolników ,,Wspólnie dla wielkopolskiej wsi” pod patronatem Wojewody Wielkopolskiego. Serdecznie dziękuję samorządowcom powiatu kępińskiego za okazana pomoc przy organizowaniu spotkań, szkoleń, jak i rozpowszechnianiu ulotek. Niemniej ważnym działaniem jest utrzymywanie inspekcji weterynaryjnej w pełnej gotowości do reagowania na zagrożenia. Temu służą plany gotowości zwalczania ASF- stale aktualizowane i szkolenia, ćwiczenia – gry decyzyjne w Powiatowym Zespole Zarzadzania Kryzysowego przy Staroście podejmowane na wniosek powiatowego lekarza weterynarii celem współdziałania, koordynacji niezbędnych służb i podmiotów. W ostatnim okresie w miesiącu marcu postawiono podejrzenie afrykańskiego pomoru świń w jednym z gospodarstw na terenie gminy Bralin w miejscowości Mnichowice. Podejrzenie w stadzie 121 świń zostało wykluczone po otrzymaniu wyników badań z laboratorium referencyjnego Instytutu w Puławach. Konsekwencje otrzymania wyniku dodatniego i wyznaczenie obszarów zapowietrzonych i zagrożonych dotknęły by około 700 gospodarstw z łączną ilością 20 tysięcy świń co stanowi 30 % całej populacji świń w powiecie kępińskim. Paraliż w obrocie świń trwały w tych obszarach co najmniej 1,5 miesiąca z koniecznością wykonania we wszystkich stadach badań laboratoryjnych.
Czy hodowcy świń będą kontrolowani przez Inspekcję Weterynaryjna w zakresie nowych wymogów bioasekuracji i jakie grożą im konsekwencje?
Od kwietnia 2018 r. – prowadzone będą planowe kontrole weterynaryjne w zakresie spełnienia wymienionych wymagań. Postępowanie powiatowego lekarza weterynarii w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości - na podstawie przepisów ustawyo ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt jest następujące: będzie wydawać decyzje administracyjne z nakazem usunięcia uchybień w czasie nie dłuższym niż 5 miesięcy, lub decyzje z nakazem uboju lub zabicia świń oraz zakazem ich utrzymywania w gospodarstwie, z możliwością uzgodnienia z hodowcą czy świnie zostaną poddane ubojowi w rzeźni, czy też ubojowi na użytek własny; będzie wydawać decyzje z nakazem uboju lub zabicia świń i zakazem ich utrzymywania, w przypadku nieusunięcia uchybień po czasie określonym na poczatku; za ubite lub zabite świnie nie przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa; nie wcześniej niż przed upływem roku od wydania zakazu utrzymywania świń w gospodarstwie, hodowca może zgłosić do powiatowego lekarza weterynarii, że jego gospodarstwo spełnia wymagania. Jeżeli kontrola weterynaryjna, przeprowadzona na wniosek posiadacza zwierząt wykaże, że w gospodarstwie zapewniono spełnianie wymagań, powiatowy lekarz weterynarii może uchylić decyzję zakazującą utrzymywania w tym gospodarstwie świń.
Na jakie wsparcie ze strony rządu RP mogą liczyć hodowcy którzy nie są w stanie zmodernizować gospodarstw pod kontem wymogów bioasekuracji?
Przygotowywany jest program wsparcia finansowego dla gospodarstw w przypadku czasowej likwidacji hodowli świń w wyniku wydania decyzji powiatowego lekarza weterynarii. Wypłata środków finansowych będzie realizowana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Przewidywana wysokość środków pomocowych wynosi 131,40 PLN/za 1 sztukę świni/rok przez 3 lata za każdy rok nieutrzymywania świń: za każdą świnię, w gospodarstwach utrzymujących do 50 świń, w gospodarstwach utrzymujących powyżej 50 świń, wsparcie będzie wypłacane maksymalnie za 50 sztuk.
Szczegółowe informacje są zawarte na stronach: www.wetgiw.gov.pl/ASF
lub Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Kępnie: www.piwkepno.pl
w zakładce Komunikaty i informacje >> Dokumenty Głównego Lekarza Weterynarii - ASF
Bądź pierwszy!