Powiat: Żar leje się z nieba

Upały, choć przez wielu uwielbiane, często są jednak niebezpieczne, w szczególności dla dzieci, osób starszych oraz chorych. Jak chronić zdrowie swoje i bliskich?

Tegoroczny lipiec dawał się wszystkim we znaki – wysokie temperatury panowały przez większość czasu, zwłaszcza w ostatnich dniach miesiąca. Wiele skwarnych dni i wysokich temperatur za nami, ale lato wciąż trwa, a do Polski zbliża się kolejna fala upałów – będzie gorąco i bardzo duszno. W nadchodzących dniach termometry w całym kraju pokażą powyżej 30 stopni w cieniu. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia drugiego stopnia (w trzystopniowej skali) przed upałem dla kilku województw, w tym Wielkopolski. Skutkiem upałów mają być także gwałtowne burze.
Słońce i wysokie temperatury kojarzą się nam z wakacjami i dzięki nim możemy w pełni poczuć i wykorzystać letnią atmosferę. Wielu z nas uwielbia takie warunki pogodowe i korzysta z nich na wszelkie sposoby. Część osób odczuwa jednak dyskomfort, a złe samopoczucie daje im się wyjątkowo we znaki. Upały często są nie tylko nieprzyjemne, ale również niebezpieczne. Długie przebywanie na słońcu, zwłaszcza bez nakrycia głowy, ostre światło drażniące oczy, większe ryzyko przegrzania i odwodnienia organizmu ze względu na wysoką temperaturę – to wszystko i jeszcze więcej powoduje, że nasze zdrowie, a nawet życie, jest szczególnie narażone. Niewątpliwie upał ma wpływ także na układ nerwowy człowieka. Wysokie temperatury mogą powodować ospałość lub zdenerwowanie, negatywnie wpływają też na koncentrację i efektywność pracy. Upały są niebezpieczne zwłaszcza dla dzieci, osób starszych oraz chorych na cukrzycę, nadciśnienie i choroby serca.
Sztuka przetrwania upałów
Jak chronić się przed szkodliwym działaniem słońca i wysokich temperatur? Lista jest długa. Należy ograniczyć opalanie, podczas którego nasz organizm może się przegrzać, a skóra ulec poparzeniom. Na słońcu nie powinno się przebywać dłużej niż 2 godziny, koniecznie stosując przy tym kremy ochronne z filtrem UV oraz nakrycie głowy. W ciągu dnia należy zamykać okna w domu i zasłaniać żaluzje, aby ograniczyć napływ gorącego powietrza do pomieszczeń (w szczególności po nasłonecznionej stronie). Aby przewietrzyć pomieszczenia, odsłaniajmy i otwierajmy okna w nocy i wcześnie rano, gdy na zewnątrz temperatura powietrza jest niższa. Należy unikać też skrajnych temperatur. Osoby, które pracują w klimatyzowanych pokojach, nie powinny od razu wychodzić na zewnątrz, gdzie panuje upał – może to spowodować szok termiczny, zwłaszcza u starszych i bardzo młodych ludzi. Również będąc nad wodą, należy pamiętać, że nie wolno gwałtownie wchodzić do niej bezpośrednio po opalaniu – zanim zaczniemy pływać, należy opłukać ciało wodą, do której wchodzimy i dopiero wtedy stopniowo i powoli się w niej zanurzyć. Należy także unikać forsownego wysiłku fizycznego, zwłaszcza w najgorętszej porze dnia. Wysiłek fizyczny może doprowadzić do odwodnienia, skurczów mięśni spowodowanych odwodnieniem i utratą minerałów, przegrzania organizmu lub udaru cieplnego. Pod żadnym pozorem nie wolno zostawiać dzieci i zwierząt w zaparkowanym pojeździe. Temperatura w nagrzanym samochodzie może dochodzić do 50-60 st. C. Nie należy też zostawiać w pojazdach materiałów łatwopalnych.
Aby czuć się lepiej podczas upałów należy nosić lekką i przewiewną odzież z tkanin naturalnych (len, bawełna), najlepiej w jasnych kolorach oraz wygodne i przewiewne obuwie. Wspomoże to właściwą termoregulację organizmu. Ważne jest również zakładanie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV oraz nakrycia głowy. Wskazane jest też branie częstych, chłodnych (ale nie zimnych!) pryszniców lub kąpieli oraz stosowanie chłodnych okładów na ciało.
Konieczne jest stałe nawadnianie organizmu – picie dużej ilości wody, najlepiej niegazowanej. Należy natomiast unikać picia kawy oraz napojów zawierających duże ilości cukru, które sprzyjają odwodnieniu organizmu. Powinno się także unikać spożywania alkoholu, który sprzyja odwodnieniu organizmu. Osoby przyjmujące leki powinny być w kontakcie z lekarzem, aby sprawdzić, jaki wpływ mają one na termoregulację i równowagę wodno-elektrolitową. Podczas upałów, gdy organizm się odwadnia, stężenie leków w organizmie może się zwiększyć nawet do zagrażającego życiu. W związku z tym osoby te powinny bardzo uważnie monitorować swoje samopoczucie, a przede wszystkim stosować się do zaleceń związanych z postępowanie podczas upałów.
Będąc w podróży należy częściej robić przerwy i odpoczywać w zacienionych miejscach, by złagodzić negatywny wpływ wysokich temperatur na koncentrację. W miarę możliwości powinno się przebywać chłodnych pomieszczeniach.
W upalne dni należy przygotowywać lekkie posiłki, bazujące na owocach i warzywach, które dostarczają organizmowi niezbędnych składników mineralnych i witamin, a unikać tłustych, smażonych i wysokokalorycznych dań, które dodatkowo obciążają zmęczony upałem organizm. Należy też zwrócić uwagę na świeżość produktów.
Nie należy wychodzić z dzieckiem na zewnątrz w porze, kiedy jest najbardziej gorąco. Jeśli to jednak konieczne, dziecko należy posmarować kremem z filtrem UV, ubrać w lekką, przepuszczającą powietrze, jasną odzież oraz założyć mu czapkę z daszkiem lub chronić dziecko przed słońcem w inny sposób, np. używając parasolki nad wózkiem. Należy też podawać dziecku letnie, lecz nie zimne napoje: herbatki, wodę mineralną lub sok. Z kolei jeśli w twoim otoczeniu mieszkają osoby w podeszłym wieku, chore lub samotne – odwiedzaj je i w razie potrzeby udziel pomocy.

~ KR

Zjęcie ilustracyjne, fot. www.zielonagora.naszemiasto.pl

Więcej w nr 31 (1286) 2018 r. „Tygodnika Kępińskiego”.